Fort Gerharda w Świnoujściu, do niedawna potocznie zwany Wschodnim, jest jednym z najlepiej zachowanych XIX-wiecznych nadbrzeżnych fortów artyleryjskich w naszej części Europy.
Wybudowany w latach 1848-1859 przez pruskich fortyfikatorów, był jednym z czterech podstawowych dzieł obronnych składających się na Twierdzę Morską Świnoujście. Głównym zadaniem fortu była obrona portu w Świnoujściu przed wrogą flotą.
Fort Gerharda zajmuje powierzchnię 5 ha, która otoczona jest szeroką fosą, z kilkunastoma murowanymi obiektami fortyfikacyjnymi oraz wielką ilością różnych konstrukcji obronnych uformowanych z ziemi. Struktura fortu jest dwukondygnacyjna, pełniąca rolę koszarowo-bojową.

W forcie mogła przebywać załoga w sile 300 osób, składająca się z piechurów i artylerzystów. Po II wojnie światowej przejęty przez Rosjan, użytkowany przez nich do 1962 roku został przekazany władzom miasta, był wykorzystany przez nich jako magazyn. W tym czasie został zaniedbany i dopiero po 2001 wydzierżawiony przez grupę miłośników historii jest stopniowo odrestaurowywany.

Fort jest dostępny dla turystów, których oprowadzają po całym obiekcie przebrani w pruskie mundury studenci. To jedno z niewielu w Europie żywych muzeów, gdzie turyści mogą na chwilę przenieść się w czasie i na własnej skórze poczuć smak wojskowej służby, włącznie z musztrą.
Fort mogą zwiedzać turyści niepełnosprawni ruchowo, dla których trasa zawsze jest indywidualnie modyfikowana.
Warto zobaczyć:
- najlepiej zachowaną w Europie ławę artyleryjską – ciąg stanowisk dla dział nabrzeżnych
- redutę
- dziedziniec z kazamatami pod galerią artyleryjską
- Muzeum Obrony Wybrzeża, a w nim między innymi: działko rewolwerowe 37mm, kartaczownicę Gatlinga
- kolekcję oryginalnych mundurów oraz broni strzeleckiej i amunicji od początku XIX do połowy XX wieku - wśród nich karabin z czasów napoleońskich
- kolekcję 200 ołowianych żołnierzyków pomalowanych z dbałością o każdy detal.
Strona internetowa: www.fort-gerharda.pl