Zachodniopomorskie

Chojna jest to miejscowość położona w południowo-zachodniej części województwa zachodniopomorskiego na pojezierzu myśliborskim. Należy do tych nielicznych miast w Polsce, w których cały obszar starego miasta został wpisany do rejestru zabytków. Od 2004 roku miasto jest wpisane na listę Europejskiego Szlaku Gotyku Ceglanego, obejmującego 32 miasta z ceglaną architekturą gotycką w siedmiu krajach wokół Morza Bałtyckiego (Szwecja, Dania, Niemcy, Polska, Litwa, Łotwa i w Estonia).

Chojna (słowiańska Chojnica, niemiecki Königsberg) prawa miejskie uzyskała na początku XIII wieku i stała się tymczasową stolicą „Nowej Marchii” - dzielnicy państwa brandenburskiego. Wiek XIV to okres ekonomicznego rozwoju miasta. W tym samym czasie wokół miasta wzniesiono mury obronne. W 1402 roku Zakon Krzyżacki odkupił prawa do całość Nowej Marchii od króla węgierskiego, Zygmunta Luksemburskiego i na pół wieku Chojna znalazła się w obrębie państwa krzyżackiego. W 1454 roku, kiedy państwo Zakonu Krzyżackiego chyliło się ku upadkowi, odsprzedało za pokaźną sumę prawa własności do Nowej Marchii Hohenzollernom Brandenburskim. Pokrzyżowało to Koronie Polskiej plan włączenia ziemi chojeńskiej i myśliborskiej w granice królestwa. Dopiero po 1945 roku ziemia chojeńska znalazła się w granicach państwa polskiego.

W następnych wiekach tj. XVI-XVII, miasto rozwijało się ze zmiennym szczęściem. Nawiedzane kilkakrotnie przez plagę cholery, ucierpiało w związku z wysoką śmiertelnością jego mieszkańców. W 1759 roku Chojna ponownie stała się stolicą Nowej Marchii, jednakże tylko na kilka lat. W 1767 roku rozebrano cześć fortyfikacji miejskich, a materiał budulcowy wykorzystano do budowy koszarów wojskowych. XIX wiek to ponowny rozwój przemysłowy miasta, gdzie główną gałęzią przemysłu było tkactwo i przetwarzanie bawełny. W mieście ponownie rozwinął się przemysł, handel i szkolnictwo. Taki stan trwał aż do wybuchu II wojny światowej. W wyniku walk o miasto w 1945 roku, uległo zniszczeniu 80% infrastruktury miejskiej, w tym całe centrum włącznie z kościołem Najświętszej Marii Panny i ratuszem. Mimo, że od czasów II wojny światowej minęło ponad sześćdziesiąt lat wciąż nie usunięto wszystkich szkód wojennych, a niektóre obiekty zabytkowe do dziś są odbudowywane.

Najcenniejszym zabytkiem Chojny jest Kościół pw. Najświętszej Marii Panny, który jest jedną z najwyższych świątyń gotyckich w Polsce. Wzniesiony w latach 1389-1407 z ciosów granitowych, został rozbudowany w XV wieku wg koncepcji Henryka Brunsberga ze Szczecina. W latach 1859-1861 do kościoła o konstrukcji trójnawowej dobudowano wysoką na 102,5 metra neogotycką wieżą W 1945 roku kościół uległ doszczętnemu spaleniu. Zachowały się tylko nieliczne elementy wewnętrzne, takie jak gotyckie malowidła ścienne z XV wieku. Od 1991 roku, dzięki wspólnym wysiłkom polsko-niemieckim, budowla powoli jest przywracana do stanu swojej świetności. Warto nadmienić, że jeszcze do 2008 roku kościół pw. Najświętszej Marii Panny był najwyższym obiektem sakralnym na Pomorzu Zachodnim. Obecnie palmę pierwszeństwa dzierży bazylika katedralna w Szczecinie, której wieża zakończona iglicą wznosi się na wysokość 110 metrów.

Ratusz miejski jest kolejnym obiektem wpisanym do rejestru zabytków, będący jednym z najpiękniejszych obiektów tego typu w Polsce. Powstał w pierwszej połowie XIV wieku na bazie spalonego w 1316 roku domu kupieckiego. W latach 1433-1461 ratusz został rozbudowany o zaprojektowane przez Henryka Brunsberga szczyty i koronkowe dekoracje fasad. Na początku XVIII wieku obiekt przebudowano, a w 1883 roku wprowadzono zmiany architektoniczne w stylu neogotyckim. W trakcie II wojny światowej ratusz uległ całkowitemu zniszczeniu i odbudowano go dopiero w latach 80. XX wieku. Obecnie w pomieszczeniach ratuszowych znajduje się dom kultury.

Oprócz kościoła NMP oraz ratusza, na starym mieście znajduje się klasztor i zbudowany w XIII wieku kościół Augustianów pw. Św. Trójcy. W czasie reformacji klasztor wraz z kościołem został przekształcony na magazyn i szpital. Po zniszczeniach wojennych odrestaurowany, ponownie służy celom sakralnym. Wokół starego miasta zachowały się znaczne odcinki wzniesionych w pierwszej połowie XIV wieku murów obronnych. Z zachowanych umocnień obronnych interesującymi obiektami są baszty: Piekarska, Więzienna i Bociania, kilkanaście półbaszt oraz dwie bramy: Świecka i Barnkowska, które należą do jednych z najciekawszych tego typu obiektów w Polsce.

Największą atrakcją przyrodniczą Chojny jest rosnący nad rzeką Rurzycą platan „Olbrzym”. Jest to najstarszy w Polsce okaz platana klonolistnego liczący sobie ponad 270 lat, sięgający 33 metrów wysokości, o średnicy obwodu 302 centymetrów.

Chojna to nie tylko zabytki kultury i przyrody, to także ludzie i ich działalność. Od ponad 30 lat w Chojnie działa klub motocrossowy, który jest organizatorem zawodów w randze Mistrzostw Polski w Motocrossie. Dla fanów samochodów z napędem na cztery koła od kilku lat organizowany jest zlot pojazdów terenowych, na który zjeżdżają się miłośnicy i posiadacze aut z dużą ilością koni mechanicznych. To prawdziwa gratka dla fanów motoryzacji i warto wybrać się na jedną z tych imprez do Chojny, by poczuć moc pojazdów na dwóch bądź czterech kołach.