Zachodniopomorskie

Pokaż zachodniopomorskie na większej mapie

Dawniej Lisie Pole było jedną z największych wsi powiatu gryfińskiego. Jej historia, podobnie jak innych miejscowości, które położone są przy granicach państwa, rysowała się częstymi zmianami w aktach własności. Początki osadnictwa na tych terenach sięgają epoki brązu i żelaza. Dowodem na istnienie pradawnych kultur jest, odnalezione tu, gliniane naczynie o chropowatej fakturze i pojedynczym uchu, które zachowało się do czasów nowożytnych. Ile takich skarbów skrywają jeszcze „lisie pola”? Tego nikt nie wie, a prace badawcze na okolicznych terenach nie były prowadzone od dawna. Pierwsze, pisane wzmianki o Lisim Polu pochodzą z roku 1271, kiedy to swoje dobra posiadali tu templariusze z Rurki. Fakt ten pozwala sądzić, że wieś założono blisko połowy XIII wieku. Wówczas trwała intensywna kolonizacja regionu, czego śladów można dopatrywać się w samej nazwie miejscowości. Do roku 1945 wieś występowała na mapach jako Uchtdorf. Nazwa składa się z dwóch członów: dorf - z niemieckiego wieś oraz Uchte - nazwa rzeki, która płynie przez tereny dawnej Starej Marchii. Jest więc wielce prawdopodobnym, że osadnicy, którzy przybyli na okoliczne tereny, nadali miejscowości znajomo brzmiącą nazwę kojarzoną z ich rodzimymi ziemiami.

W latach 1402-1454 w Nowej Marchii rządzili Krzyżacy. Granice tej prowincji od zachodu wyznaczała rzeka Odra a od północy rzeka Rurzyca. Niektóre źródła podają, iż Krzyżacy rozciągali granice swojego zwierzchnictwa na północ, wykraczając poza umowną granicę na Rurzycy. Było to źródłem konfliktów z książętami szczecińskimi o ziemie wokół Lisiego Pola, które według zasady należały do Pomorza. W późniejszych latach, rycerska dotąd wieś, zaczynała nabierać folwarczno-pańszczyźnianego charakteru. Źródła z 1525 i 1567 roku potwierdzają, iż należała ona wówczas do rodu Steinbecków, podobnie jak pobliska Rynica. Po wojnie trzydziestoletniej wieś należała między innymi do księżnej Doroty Szlezwicko-Holsztyńskiej, a później także do jej synów.

Obecnie Lisie Pole, po wiekach wciąż zmieniającej się przynależności, leży w granicach ziem, które są administrowane przez gminę Chojna z siedzibą oddaloną około 7 kilometrów na południe od wsi. W starszej części miejscowości zachował się jeszcze układ owalnicy. Wraz z powstaniem, w połowie XIX wieku, linii kolejowej ze Szczecina do Kostrzyna, wieś rozbudowywano do dworca kolejowego, wydłużając jej plan w kierunku wschodnim.

W centrum dawnej owalnicy na tzw. nawsiu, wybudowano orientowany kościół z dokładnie obrobionych, granitowych kwadr. Na podstawie użytych materiałów, techniki budowy oraz widocznych jeszcze, pierwotnych założeń architektonicznych, można datować powstanie świątyni na przełom XIII i XIV wieku. Wprawdzie na przestrzeni wieków świątynia była przebudowywana, jednak zachowane w większości mury nawy pozwalają sądzić o takim właśnie datowaniu budowli.

Jednoprzestrzenną bryłę rozplanowano na prostokątnych fundamentach. Początkowo kościół nie miał wyraźnie wydzielonego prezbiterium, a nad nawą nie górowała wieża. Wygląd świątyni zmienił pożar i przebudowa w roku 1893. Dobudowano wówczas po wschodniej stronie wieloboczną absydę, w której umieszczono prezbiterium, a po stronie zachodniej, nad nawą, wzniesiono drewnianą wieżę – dzwonnicę, którą zwieńczono wysokim, ostrosłupowym hełmem. W zachodnim murze znajduje się trójuskokowy, zdobiony portal z wejściem do świątyni. Wykonano go z cegły i zwieńczono ostrołukowo jednak sama wnęka drzwiowa zakończona jest łukiem odcinkowym. Nad drzwiami znajduje się bogate zdobienie z rzeźbionymi, zielonymi motywami liści i dzwonów. Obecne założenie portalu powstało zapewne w czasie przebudowy. Brak również śladów zamurowań na pozostałych ścianach, co wskazuje, że portal zachodni od początków istnienia świątyni był jedynym wejściem prowadzącym do jej wnętrza.

XIX wieczna przebudowa zmieniła również założenia okien. Ceglane wnęki okienne, podobnie jak portal wejściowy, wykonano jako trójuskokowe i zwieńczono ostrołukowo. Dodatkowo od dołu wymurowano strome, spadziste parapety, które wyraźnie powiększają światło całej wnęki. Pierwotne, kamienne mury nawy zwieńczono ceglaną opaską ze zdobionym gzymsem. Od tego samego poziomu ceglane są również zachodni i wschodni szczyt kościoła.

Od początków istnienia świątyni wyznawano tu religię katolicką, jednak wraz z ogłoszeniem tez Marcina Lutra i późniejszą sekularyzacją, kult katolicki przestał być praktykowany, a do parafii sprowadzono pastora. Ponownych święceń dokonano w 1946 roku i obecnie pełni ona rolę kościoła filialnego pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny. Przykościelny cmentarz przeniesiono w XIX wieku na miejsce dzisiejszego cmentarza komunalnego. Na jego terenie znajduje się fragment parku, który dawniej był cmentarzem niemieckim.

Po zachodniej stronie kościoła, nieopodal głównego wejścia, stoi pomnik poświęcony ofiarom I wojny światowej. Jego inskrypcje są obecnie zatynkowane. Zmianie uległo również zwieńczenie pomnika. Dawniej była to rzeźba niemieckiego żołnierza z I wojny światowej, pocieszanego przez przypominającą anioła Wiktorię - boginię zwycięzców. Rzeźbę przeniesiono na dzisiejszy cmentarz, a pomnik poległych zwieńczono figurą Matki Boskiej.

Niewątpliwą ciekawostką pozostaje znalezisko z 1968 roku. Ówczesny mieszkaniec wsi znalazł na swoim polu srebrną, pruską monetę o nominale 1/48 talara, którą wybito 1749 roku w Cleve. Pozwala to sądzić, że takich świadectw historii jest więcej. Któż więc nie chciałby choć na chwilę stać się poszukiwaczem skarbów i odkrywcą bogatej historii „lisich pól”?

Drogi czytelniku: Dokonałeś historycznego odkrycia? Byłeś świadkiem ciekawego wydarzenia? Chciałbyś podzielić się z nami wiedzą na temat atrakcji turystycznej, o której warto opowiedzieć? Wystarczy, że do nas napiszesz! mail: info@zp.pl

Komentarze