Pierwszym cmentarzem wojennym, o którym chcemy wspomnieć jest Kwatera Wojenna na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie. Można ją odnaleźć z łatwością bowiem znajduje się w samym centrum nekropolii, tuż przed kaplicą i basenem z fontanną. Kwaterę rozplanowano na osi wschód-zachód. Całość podzielono na dwie części – polską i radziecką – zajmują w sumie 4,8 ha, i oddzielone są alejką obsadzoną cisami. Na wschodnim szczycie wojennej parceli znajduje się pamiątkowa tablica z inskrypcją „Cmentarz wojenny 3419 żołnierzy Ludowego Wojska Polskiego i Armii Radzieckiej poległych o wyzwolenie ziemi szczecińskiej”. W bezpośrednim sąsiedztwie, na postumentach, stoją jeszcze dwie armaty – jakby strzegły spokoju zmarłych.
W roku 1967 w najwyższym punkcie kwatery posadowiono Pomnik Braterstwa Broni. Monument, na który składają się dwie litery „V”, symbolizuje Polskie i Radzieckie zwycięstwo. Całość stylizowana jest na husarskie skrzydła. Na pomniku umieszczono również tablicę z herbem Szczecina i datą 26 kwietnia 1945 rok. Autorem pomnika jest szczeciński rzeźbiarz Sławomir Lewiński.

Oprócz kwatery wojennej, na największej nekropolii Szczecina znajduje się jeszcze kwatera jeńców belgijskich i polskich. Odnajdziecie ją przy drugiej bramie wejściowej w okolicach ulicy Karola Miarki. Sama kwatera nie ma pokaźnych wymiarów – zajmuje powierzchnię nieco ponad 800 metrów kwadratowych, a utworzono ją w 1978 roku. Najważniejszym jej elementem jest pionowa tablica pamiątkowa: „Kwatera jeńców belgijskich i polskich z lat 1939-45”. U jej podstawy znajdują się jeszcze dwie płyty z nazwiskami wszystkich 39 poległych.
Warto również wspomnieć o jeszcze jednym cmentarzu, na którym pochowano jeńców wojennych.
Podczas wojny prusko-francuskiej na poligonie w pobliskim Krzekowie, w 28 barakach umieszczono 1700 jeńców francuskich. Z powodu bardzo złych warunków życia w obozie, zmarło 606 jeńców. Na cmentarzu przy ul. Litewskiej pochowano 244 jeńców, pozostałych chowano na cmentarzu wojskowym w Dąbiu, na cmentarzach komunalnych w Golęcinie i Niemierzynie.
Dziś w tym miejscu znajduje się niewielki kopiec z krzyżem i tablicą „Tu spoczywa 244 jeńców francuskich z wojny francusko-pruskiej 1870 r.” Inskrypcja została również zamieszczona w języku francuskim. Tablica pochodzi z 10 października 1997 roku.
Dawny cmentarz znajduje się przy ulicy Litewskiej w Szczecinie – dzielnica Pogodno. |